Piotr (zm. 1340/1), scholastyk gnieźnieński. Ojcem jego był Hartung, bez wątpienia mieszczanin, może spokrewniony z rajcą poznańskim o tym imieniu, zaprzysiężonym na świadka w procesie polsko-krzyżackim z r. 1339. P. pojawił się w źródłach najpierw jako pleban w Sowinie pod Pleszewem (1308), przebywając w otoczeniu arcbpa Jakuba Świnki podczas czynności procesowych przeciwko bpowi krakowskiemu Janowi Muskacie w Krakowie. Na przełomie 1309/10 r. P. był już plebanem w Górze pod Żninem; towarzyszył dalej Jakubowi Śwince w Gnieźnie i Słupie, przy przygotowywaniu kolejnego etapu «sprawy Muskaty». Od r. 1311 występował jako skarbnik arcybiskupi, utrzymując to stanowisko również za pontyfikatów Borzysława i początkowo Janisława. Przed r. 1320 P. został kanonikiem gnieźnieńskim, a w r. 1321 lub 1322 – kantorem łęczyckim. Z tego urzędu przeszedł między październikiem 1324 a kwietniem 1325 na stanowisko kanclerza gnieźnieńskiego. Metropolita Janisław polecił mu wówczas, w swoim zastępstwie, ogłosić wyrok w sporze między pozostałymi biskupami polskimi o pierwszeństwo na korzyść biskupa krakowskiego. Pod koniec 1325 r. P. zapewne uczestniczył w polskim poselstwie do papieża Jana XXII, od którego otrzymał kanonię włocławską (19 XI). W l. n. był czynny, z ramienia arcbpa Janisława, przy zbieraniu świętopietrza z diecezji wrocławskiej i krakowskiej. Jako kanclerz występował odtąd stale w testacji dokumentów arcybiskupa. W styczniu 1330 towarzyszył mu w Krakowie, a w czerwcu t. r. na ogólnopolskim wiecu w Chęcinach. Można przyjąć, że uczestniczył w ważnych rozmowach, toczących się wówczas między królem a arcybiskupem, a dotyczących sposobów dalszego prowadzenia wojny z Krzyżakami. Dn. 2 IV 1331 otrzymał od arcbpa Janisława akt uposażenia kancelarii gnieźnieńskiej, która od tej chwili rozpoczęła swe oficjalne istnienie. W r. 1337 P. ponownie znajdował się w otoczeniu arcybiskupa w Krakowie, podczas rozmów prowadzonych m. in. z Galhardem z Carcès, nuncjuszem papieskim i późniejszym sędzią w procesie polsko-krzyżackim.
Na otwarcie wspomnianego teraz procesu do Warszawy (4–8 II 1339) P. przyjechał w orszaku arcbpa Janisława. Dn. 6 II został zgłoszony jako świadek i zaprzysiężony tego dnia wieczorem w domu miejscowego plebana. Z powodu jednak nadmiernej liczby świadków personel sądowy nie zdążył przyjąć od niego zeznań. Po wyjeździe z Warszawy P. towarzyszył arcybiskupowi do Gniezna przez całą drogę, w znacznej części pokrywającą się z wędrówką sądu. Akta procesu podają jego obecność na kilku posiedzeniach (Łowicz 15 II, Uniejów 13 i 15 III). Ok. 10 III t. r. arcbp Janisław mianował go scholastykiem gnieźnieńskim, po zmarłym Janie Bródce (tytuł scholastyka w testacji dokumentu z 18 II należy już do czasu spisania tego źródła). W lipcu t. r. P. odbył z arcybiskupem jeszcze jedną podróż do Krakowa, w związku z przewidzianym pierwotnie na ten czas ogłoszeniem wyroku w procesie. Po raz ostatni P. potwierdzony jest w źródłach 23 III 1340 w Poznaniu, na zjeździe arcybiskupa i biskupa poznańskiego z królem Kazimierzem Wielkim. Zmarł przed 24 IV 1341, kiedy to scholasterię gnieźnieńską piastował już magister Maciej.
Korytkowski, Prałaci gnieźn., III 215–16; – Chłopocka H., Procesy Polski z zakonem krzyżackim w XIV wieku, P. 1967 s. 131, 208 (autorka rozdziela osobowo kanclerza i scholastyka); – Dok. kuj. i maz.; Kod. katedry krak., I; Kod. Wpol., II; Lites, Wyd. 2., I 98, 105, 114–15; Łaski, Liber benef., II 537–8; Mitkowski J., Początki klasztoru cystersów w Sulejowie, P. 1949 dok. nr 29; Mon. Pol. Vat., I, III; Vet. Mon. Pol., I 518; Wizytacje dóbr arcybiskupstwa gnieźnieńskiego i kapituły gnieźnieńskiej z XVI w., Wyd. B. Ulanowski, Kr. 1920; Zbiór dok. katedry i diec. krak., 136; Zbiór dok. mpol., IV 899, 921; – AGAD: Metryka Kor., t. 105 k. 181; Arch. Archidiec. w Gnieźnie: Kopiariusz B 5 k. 50, kopiariusz B 6 k. 29, 55, 61, 70–71, 86–88, 92, 96–97, 116–117, 137–139, 149, 169, 241–243.
Janusz Bieniak